Milena Dapčević, prepoznatljiva jugoslovenska i srpska glumica, preminula je 3. decembra 2018. godine. Rođena je 2. septembra 1930. godine u Despotovu, u Kraljevini Jugoslaviji, pod prezimenom Vrsajkov. Njena karijera obuhvatala je mnogo različitih uloga, kako u filmovima, tako i na televiziji, a poznata je i po tome što je bila supruga narodnog heroja Peke Dapčevića.
Porodične korene i umetnički background
Milena je odrasla u porodici u kojoj je umetnost bila duboko ukorenjena. Njen brat i sestra, Ilija i Ljubica, završili su Muzičku akademiju, dok su Isidora i Smilja ostvarili karijere u likovnoj umetnosti i istoriji umetnosti. Njena sestra Isidora bila je inženjer, a Milena je često s humorom pričala da je “jedina koja stoji čvrsto na zemlji”. Ova porodična tradicija umetnosti svakako je oblikovala njen kasniji profesionalni put, a ona se nije povukla iz sveta umetnosti, već je postala prepoznatljivo ime na jugoslovenskoj i srpskoj kulturnoj sceni.
Početak glumačke karijere i uloge koje je obeležile
Milena Dapčević je nakon diplomiranja na Akademiji za pozorišnu umetnost, sa specijalizacijom za filmsku glumu, brzo postala poznata. Njene prve uloge bile su u filmovima “Bakonja fra Brne”, “Svi na more” i “Nevjera”, a tek četvrta uloga, ona Anike u filmu “Anikina vremena”, označila je prelomnicu u njenoj karijeri. Za ulogu Anike, koju je odigrala sa samo 24 godine, Milena je često pričala da bi danas odigrala lik na drugačiji način, naglašavajući kako je iskustvo i uloga same žene u društvu postepeno oblikovalo njeno razumevanje lika.
Da bi bolje ušla u lik Anike, Milena je čak razgovarala sa Ivom Andrićem, autorom priče. Milena je opisivala lik kao izazov, ali je dodala da bi danas, sa životnim iskustvom, pristupila ovom zadatku sa dubljim razumevanjem. Njena lepota, šarm i misterioznost osvajali su publiku, dok su kritičari isticali njen izuzetno lep glas i sposobnost da savršeno prenese emocije na ekranu. Mlađe generacije sigurno je pamte kao doktorku u filmu Boško Buha.
Pionir u svetu televizije
Milena Dapčević bila je prva spikerka u Srbiji i Jugoslaviji. Pre nego što su se mnogi kasniji spikeri poput Brane Surutke ili Dušanke Kalanj pojavili na televiziji, Milena je prvi put stajala pred kamerama i čitala pozdrav Sovjetskom Savezu, koji je emitovan u Moskvi. Ovaj važan trenutak u njenoj karijeri bio je, kako je Milena sama navela, ispunjen tremom, jer tada nije bilo standardizovanih televizijskih studija, a snimanje je bilo postavljeno u filmskom studiju na Košutnjaku.
Milena se sećala da joj je rečeno da tekst ne mora da nauči napamet, ali da povremeno gleda u kameru. Te beleške kao što su “sa osmehom” i “bez osmeha” bile su tada važan deo njenog rada, koji joj je ostao u nezaboravnom sećanju.
Ljubavna priča sa Pekom Dapčevićem
Milena je svoju privatnu sreću pronašla u braku sa Pekom Dapčevićem, narodnim herojem i vođom partizanske vojske. Njihova ljubavna priča započela je 1952. godine, tokom leta u Dubrovniku, kada su se upoznali, a ubrzo su se venčali. Njihov kum bio je Milovan Đilas, poznat političar i pisac, koji je često govorio o njihovoj velikoj ljubavi.
Međutim, brak sa Pekom Dapčevićem, nekadašnjim vođom partizana, izazvao je različite reakcije među tadašnjom elitom. Milena, koja nije bila deo partizanskog pokreta, doživela je osude i napade, posebno od žena u tadašnjoj jugoslovenskoj javnosti, koje su je kritikovali zbog njenog izbora partnera. Neka pisma su bila puna mržnje i zlostavljanja, jer se smatralo da je njen brak bio u suprotnosti sa moralnim normama tih vremena.
Političke i životne teškoće
Milena i Peka su prošli kroz mnoge izazove, posebno zbog političkih turbulencija koje su usledile. Peka Dapčević našao se u teškoj situaciji zbog svog prijateljstva sa Đilasom, što je kasnije dovelo do njegovog političkog pada. Iako su bili suočeni sa teškim trenucima, Milena je bila izuzetna podrška svom mužu. Peka je bio smenjen sa mesta načelnika Generalštaba JNA i postavljen za ambasadora Jugoslavije u Grčkoj, dok je politička klima sve više postajala neprijateljska prema njihovoj porodici.
Porodica i kasniji život
Iz braka sa Pekom Dapčevićem, Milena je imala dvoje dece, sina Vuka i ćerku Milicu. Uvek je isticala ponos u vezi sa njihovim postignućima, naročito Milicinom strašću za arheologiju i njenim sofisticiranim modnim ukusom. Milena je bila veoma posvećena majka i često je bila u centru pažnje zbog svog stila života, ali i zbog svog posvećenog odnosa prema porodici.
Peka Dapčević preminuo je 1999. godine, a Milena mu je bila nepokolebljiva podrška do samog kraja. Ona nas je napustila 2018. godine, ostavljajući iza sebe bogato nasleđe u glumi i sećanje na svoj nepokolebljivi život i značajnu ulogu koju je imala u kulturi i društvu Jugoslavije.
Zaključak
Milena Dapčević je kroz svoju karijeru i privatni život postala simbol umetničkog uspeha i porodične predanosti. Njena uloga u filmu, na televiziji, ali i njen brak sa Pekom Dapčevićem, učinili su je jedinstvenom ličnošću u jugoslovenskoj i srpskoj kulturnoj baštini. Njena ljubav prema umetnosti, hrabrost u suočavanju sa političkim izazovima i posvećenost porodici ostavili su neizbrisiv trag u istoriji.
