U današnjem članku upoznaćemo se sa životom i delom Himze Polovine, jedne od najvažnijih ličnosti u očuvanju i izvođenju starogradske pesme Bosne i Hercegovine.
- Himzo je bio ne samo vrhunski muzičar, već i cenjeni lekar specijalista neuropsihijatrije, što ga čini izuzetnom ličnošću sa dve karijere koje su se međusobno nadopunjavale. Njegov glas bio je prepoznatljiv kao glas slavuja, a njegova muzika imala je duboku emotivnu i terapeutski značaj za ljude kojima je pomagao.
Rođen je 1927. godine u Mostaru, u delu grada poznatom kao Donja Mahala, u porodici gde je muzika već bila deo života zahvaljujući ocu Mušanu. Od malena je učio o muzici, ali je svoj put spojio sa medicinom, te je nakon Drugog svetskog rata otišao u Sarajevo na studije medicine. Pored učenja, aktivno je učestvovao u folklornim društvima, svirao violinu i nastupao sa više kulturno-umetničkih društava poput Studentskog KUD „Slobodan Princip Seljo“, KUD „Ivo Lola Ribar“ i drugih, gde je učestvovao u multietničkim muzičkim programima.
Iako je paralelno gradio medicinsku karijeru, Himzo nije nikada gubio vezu sa muzikom. Po završetku studija postao je neuropsihijatar i uspešno je primenjivao psihijatriju, socioterapiju i muzikoterapiju u svom radu. Njegovi naučni radovi u ovim oblastima bili su poznati stručnjacima, a kao lekar bio je cenjen u Bolnici za mentalnu rehabilitaciju Jagomir u Sarajevu. Za Himzu muzika nije bila samo umetnost već i moćan lek za dušu i telo.
Godine 1953. Himzo je položio audiciju na Radio Sarajevu i postao deo grupe pevača poznatih kao „jato besmrtnih slavuja sevdaha“. Iako nije imao savršen izgovor glasa, njegova emotivnost i autentičnost osvojili su žiri, a podršku mu je pružio poznati pedagog Jozo Penava. Himzo je voleo da peva uživo jer je u tome nalazio priliku za intenzivnu emotivnu i intelektualnu angažovanost. Njegova muzika bila je odraz narodne duše i trajanja.
- Jedna od najvažnijih pesama koje je pevao bila je „Emina“, zasnovana na stihovima poznatog pesnika Aleksandra Šantića. Himzo je dodao poslednju strofu koju je naučio od lokalne pevačice Sevde Katice, i ta verzija je postala njegov zaštitni znak. Tokom svoje dvadesetogodišnje diskografske karijere, snimio je oko dvadesetak singlova i šest albuma, obnavljajući i popularizujući stari sevdah. Njegov rad uticao je i na poznate umetnike poput Gorana Bregovića, koji je u filmu “Kuduz” koristio njegove verzije sevdalinki.
- Himzo je često isticao da je za pevanje sevdaha potrebna mera u ukrasima melodije i melizama, jer preterivanje kvari autentičnost. Iza njegove intelektualne pojave krio se vrcav i šaljiv duh koji je svojim pacijentima kroz muziku, priče i viceve pomagao da lakše podnesu teškoće. Njegov pristup muzici i medicini bio je celovit i human, jer je smatrao da su narodne pesme melem na rane svakog čoveka.
Tragično, Himzo je preminuo 5. avgusta 1986. godine tokom koncerta u Plavu, sa pesmom „Emina“ na usnama, što simbolično zatvara krug njegove umetničke i životne priče. Bio je umetnik koji je svojim glasom smirivao nemirne duše i ostavio neizbrisiv trag u sevdahu.
Interesantan i manje poznat deo njegove biografije odnosi se na pesmu „U lijepom starom gradu Višegradu“, koja je zapravo bila adaptacija popularne šumadijske kafanske pesme „Jutros rano slušam pevaju slavuji“ Dragiše Nedovića. Himzo je, nakon što je čuo tu pesmu u kafani u Srbiji, sa zapisanim notama i tekstom, snimio njenu verziju za Radio Sarajevo, ali je izostavio stihove koji pominju Srbiju i lik Kiku, što je umanjilo originalnu priču pesme.
Ova modifikacija dovela je do toga da je pesma postala narodni hit, ali u izmijenjenom obliku, a originalni autor Dragiša Nedović se našao u nezavidnoj poziciji jer nije mogao lako da ospori promene zbog političkih pritisaka onog vremena. Legenda kaže da je pevač Rade Bajić, koji je prvi izveo tu pesmu, u šali komentarisao da je „prodao najlepšu srpsku pesmu za deset ćevapa“, izražavajući žaljenje što je dozvolio da ga iskoriste.
Himzo Polovina, pored svog umetničkog stvaralaštva, bio je i politički opterećen kao muslimanski nacionalista, što mu je donelo i kaznu zatvora nakon Drugog svetskog rata. Njegova ličnost i dela ostaju predmet razmatranja, ali je neosporno da je svojim glasom i posvećenošću ostavio neizbrisiv trag u muzičkom nasleđu Bosne i Hercegovine.
Njegova muzika i danas inspiriše, a njegova priča je podsetnik na to koliko je važno čuvati i negovati kulturno nasleđe, ali i kako muzika može biti most između različitih svetova i ljudi. Himzo Polovina ostaje simbol istinske ljubavi prema muzici i ljudima kojima je posvećivao svoj život kao lekar i umetnik
